भारतीय संविधान में निहित मौलिक कर्त्तव्य

भारतीय संविधान में निहित मौलिक कर्त्तव्य | सरदार स्वर्ण सिंह समिति की अनुशंसा पर मौलिक कर्तव्यों को वर्ष 1976 में 42वें संविधान संशोधन द्वारा अनुच्छेद 51 (क) के अन्तर्गत संविधान में समाविष्ट किया गया। ये न्यायालय के माध्यम से प्रवृत्त तो नहीं कराए जा सकते, किन्तु संविधान के निर्वचन में दिशादर्शन के रूप से महत्त्वपूर्ण … Read more

भारतीय संविधानाचे मूलभूत अधिकार – Fundamental Rights

भारतीय संविधानाचे मूलभूत अधिकार | भारतीय राज्यघटनेतील मूलभूत अधिकार | भारतीय राज्यघटनेच्या भाग 3 मधील कलम 12 ते 35 मध्ये मूलभूत अधिकारांचे तपशील दिले आहेत. या संदर्भात, राज्यघटना तयार करणाऱ्यांवर अमेरिकन राज्यघटनेचा प्रभाव होता (म्हणजे हक्काच्या विधेयकावरून). राज्यघटनेच्या भाग 3 ला “भारताचा मॅग्ना कार्टा” असे नाव देण्यात आले आहे, ते अगदी योग्य आहे. हे ‘न्याययोग्य’ … Read more

भारतीय संविधान के मूल अधिकार – Fundamental Rights

भारतीय संविधान के मूल अधिकार

भारतीय संविधान के मूल अधिकार | भारतीय संविधान के भाग 3 में अनुच्छेद 12 से 35 तक मूल अधिकारों का विवरण है। इस संबंध में संविधान निर्माता अमेरिकी संविधान (यानि के अधिकार के विधेयक से) से प्रभावित रहे । संविधान के भाग 3 को ‘भारत का मैग्नाकार्टा” की संज्ञा दी गयी हैं, जो सर्वथा उचित … Read more

भारतीय राज्यघटनेच्या १२ वेळापत्रके

भारतीय राज्यघटनेच्या १२ वेळापत्रके | भारतीय राज्यघटना त्यातील घटक आणि भावनेच्या संदर्भात अद्वितीय आहे. तथापि, त्यातील बरेच घटक जगातील विविध संविधानांमधून घेतले गेले आहेत. भारतीय राज्यघटनेत असे अनेक घटक आहेत, जे इतर देशांच्या संविधानांपेक्षा वेगळी ओळख देतात. हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की 1949 मध्ये स्वीकारलेल्या राज्यघटनेच्या अनेक मूलभूत वैशिष्ट्यांमध्ये लक्षणीय बदल झाले आहेत. विशेषतः ७व्या, … Read more

भारतीय संविधान की 12 अनुसूचियां |

भारतीय संविधान की 12 अनुसूचियां | भारतीय संविधान तत्वों और मूल भावना के संबंध में अद्वितीय है। हालांकि इसके कई तत्व विश्व के विभिन्न संविधानों से उधार लिये गये हैं। भारतीय संविधान के कई ऐसे तत्व हैं, जो उसे अन्य देशों के संविधानों से अलग पहचान प्रदान करते हैं। यह बात ध्यान देने योग्य है … Read more

Competitive exam preparation Books- Base level मजबूत  करें|

Competitive exam preparation Books in Hindi

Competitive exam preparation Books- Base level मजबूत  करें  अगर आपको अपना बेसिक मजबूत करना चाहते हैं या फिर आप  बड़े एग्जाम को टारगेट करना चाहते हैं तो आपको अपना बेस मजबूत करके  प्रिपरेशन करना चाहिए | अगर आप competitive exam डे रहे हैं और बार बार फेल हो रहे  हैं तो इसका मतलब यही है … Read more

चिकित्सा सम्बन्धी आविष्कार

चिकित्सा सम्बन्धी आविष्कार | आविष्कार आविष्कारक रुधिर परिसंचरण विलियम हार्वे रुधिर परिवर्तन कार्ल लैण्डस्टीनर विटामिन फुंक विटामिन A मैकुलन विटामिन B मैकुलन विटामिन C जेम्सलिन्ड विटामिन D एडवर्ड मैले बाए स्टैथोस्कोप रेने लैनेक स्ट्रेप्टोमाइसिन वैक्समैन एल्फा ड्रग्स डागमैंक सिफलिस की चिकित्सा पॉल एरिक हाइड्रोफोबिया की चिकित्सा लुई पाश्चर हृदय प्रत्यारोपण क्रिश्चियन बर्नार्ड हैजे का टीका … Read more

कम्प्यूटर का आधुनिक विकास

कम्प्यूटर का आधुनिक विकास | सुपर कम्प्यूटर टैबलेट एक प्रकार का लैपटॉप पीसी और मोबाइल पीसी है, जिसमें आकर्षक टूल्स तथा टच स्क्रीन का समायोजन होता है। रिलायन्स कम्युनिकेशन ने 12 मार्च, 2012 को देश का पहला सीडीएमए टैबलेट प्रस्तुत किया था, जो एण्ड्रायड सॉफ्टवेयर से युक्त है। कैमकॉडर (वीडियो कैमरा रिकॉर्डर) एक इलेक्ट्रॉनिक डिवाइस, … Read more

सुपर कम्प्यूटर

सुपर कम्प्यूटर सर्वाधिक गति, संग्रह क्षमता एवं उच्च विस्तार वाले होते हैं। इनका आकार एक सामान्य कमरे के बराबर होता है। विश्व का प्रथम super computer ‘क्रे रिसर्च कम्पनी’ द्वारा 1976 में विकसित क्रे-1 (Cray-1) था। भारत के पास भी एक super computer है, जिसका नाम परम (PARAM) है, जिसका विकास C-DAC ने किया है। … Read more

मानव शरीर तन्त्र- Human body system in Hindi

मानव शरीर तन्त्र | शरीर की संरचनात्मक एवं क्रियात्मक इकाई कोशिका है। समान कोशिकाएँ मिलकर ऊतक बनाती हैं। ऊतक मिलकर अंग तथा अंग मिलकर अंग-तन्त्र बनाते हैं। मानव के शरीर में विभिन्न प्रकार के अंग-तन्त्र; जैसे- पाचन, श्वसन, परिसंचरण, मांसपेशी, अस्थिकंकाल, जननतन्त्र तन्त्रिका तथा अन्तःस्रावी तन्त्र उपस्थित होते हैं। मानव शरीर से सम्बन्धित महत्त्वपूर्ण तथ्य … Read more